Hơn chục năm về trước, blog Yahoo 360 thịnh hành. Trên mỗi blog ở góc dưới bên trái có một cái counter đếm số lượt xem ở blog. Hồi đó, ai có lượt xem nhiều thì tự hào lắm, nên cũng cố gắng chăm chút cho blog của mình, từ việc viết hay hơn đến cài chục cái hiệu ứng lấp lánh blink blink (tốn băng thông, cuối tháng ba mẹ trả tiền muốn hết hơi luôn).
Rồi sau đó Facebook lên, và tới lượt Tiktok, mọi người bắt đầu biết được giá trị tính bằng tiền của mỗi lượt xem. CPM (chi phí chạy quảng cáo trên mỗi 1000 lượt xem) là 10k, nghĩa là mỗi lượt xem dân chạy ad phải trả 10 đồng… Mỗi lượt xem lại mang về bao nhiêu đồng doanh số… View bắt đầu có giá, có một cái price tag ịn lên, nên mọi người cũng bắt đầu chạy đua sản xuất view và hạ giá thành sản xuất nội dung của mình. Mọi thứ dần được công nghiệp hóa.
Khổ cái là nhiều người không nhận thấy được sự khác nhau giữa CHẤT LƯỢNG mỗi lượt xem. View cũng có view đặc và view rỗng. Xem một nội dung, có thể một lượt xem sẽ để lại ấn tượng sâu sắc cho người xem, mà cũng có thể xem xong, cười đó, rồi trôi tuột đi, 30 giây sau quên mất.
Nhưng khi mọi thứ bắt đầu được định lượng bằng tiền, thì cái chất của mỗi view nó đã bị xóa đi và cào bằng lại với nhau. 1000 views là 10k đồng, cứ thế mà tính. Thế là thay vì đầu tư làm nội dung chất lượng, người ta có thể đạt cùng 1000 views đó bằng nội dung rỗng, chủ yếu câu like hoặc thậm chí là bait. View nào cũng là view mà! Dần dần, view rỗng thế chỗ view chất, nên nội dung rỗng cũng dần dần thế chỗ nội dung chất.
Thực ra, nếu thế thì cũng không có gì đáng nói. Cái đáng nói là nó khiến những người đang có khả năng sáng tạo nội dung chất cũng đánh mất mình mà đi theo nội dung rỗng. Thay vì viết bài đáng đọc hoặc đáng học thì quay sang gồng mình để tỏ ra hài hước, tỏ ra thông minh, hay tỏ ra thấu hiểu sự đời… biến mạng xã hội thành một sàn diễn khổng lồ. Mà khi lỡ trôi theo nội dung rỗng một thời gian, khi quay lại, muốn viết cái gì đó thật là chất, cũng khó mà viết được vài dòng.
Mấy tháng qua mình nhìn lại, bỗng chợt tự hỏi, lỡ như sau này muốn tìm một nơi để học thêm điều gì đó thực sự chất lượng, hay đơn giản là tìm nơi có cái đáng đọc, thì đọc ở đâu bây giờ? Không thể lên các fanpage, vì giờ fanpage chất của ngành lúc trước đều đầy meme. Các group cũng rơi vào tình trạng tương tự. Các trang web thì lụi tàn vì chẳng mấy ai đầu tư làm nữa khi không có lượt xem.
Vậy thì đâu là cách giải quyết? Không có cách giải quyết, ít nhất là mình nghĩ vậy. Nội dung rỗng luôn nhiều, rẻ, và nhanh hơn, nên nó luôn chiếm ưu thế. Cách duy nhất là những người có khả năng làm ra nội dung chất phải làm vậy vì thật tâm muốn vậy mà thôi, chứ còn đụng tới hiệu suất kinh doanh thì thua.
Nói thế thì ai mà đi làm nội dung chất? Không biết nữa, chắc sẽ ít, nhưng mình sẽ cứ thử làm xem sao, vì đơn giản là đọc nội dung rỗng cũng chán lắm. Thế nên, nếu phải làm ăn, mình sẽ nghĩ đến hiệu suất, nhưng với thời gian dành cho riêng mình, mình sẽ tập trung vào nội dung mà mình thích. Nếu chỉ làm nội dung rỗng, ta sẽ không biết được niềm vui khi hoàn thành một nội dung chất lượng. Cứ xem như nó là một thú vui vậy. Đâu phải cái gì cũng tính bằng tiền.
(Mình biết bài viết có lẫn nhiều từ Anh thay vì Việt, sẽ điều chỉnh sau khi có thời gian.)