Rác thải nhựa hiện là một vấn nạn nhức nhối không chỉ riêng của quốc gia nào mà đã lan ra toàn thế giới. Rất nhiều biện pháp đã được thực thi, rất nhiều lời kêu gọi [gào] đã được gióng lên, nhưng dường như giữa thực tế và mong đợi vẫn còn xa xôi lắm.
Ấy vậy mà một thành phố nọ ở Indonesia đã nghĩ ra một chiêu khá ư là ảo diệu. Họ sẽ huy động dân cư toàn thành phố làm công việc… thu gom ve chai. Và mọi người có vẻ như cũng rất ủng hộ vụ này.
…
Đúng như trong đầu bạn nghĩ rồi, mọi chuyện làm gì dễ ăn như thế. Nói chung có qua thì phải có lại chứ. Vì hiểu lý lẽ đó, lãnh đạo thành phố lớn thứ hai Indonesia – Surabaya – đã kêu gọi dân cư trong thành phố mang các sản phẩm cốc chai nhựa các kiểu đến các điểm thu gom. Đổi lại, họ sẽ được quy đổi ra vé đi xe buýt miễn phí.
Không những thế, để giúp cho “phương tiện thanh toán” này tiện lợi hơn, dân cư có thể trực tiếp mang rác thải nhựa lên xe buýt để đổi vé trực tiếp. 10 ly hay 5 chai nhựa tùy theo kích cỡ có thể đổi được 1 vé đi xe buýt có thời gian 2 tiếng.
Với chiêu thức này, lãnh đạo thành phố hy vọng mỗi xe buýt có thể thu gom được 250 kg rác thải nhựa một ngày, tương đương với 7,5 tấn/ tháng. Với một thành phố có đến 400 tấn rác thải nhựa/ ngày như thế, nếu phát huy tác dụng, họ sẽ hoàn toàn sạch bóng loại rác thải này vào năm 2020.
Rác sau khi thu được sẽ được mang đi đấu giá bán cho các công ty tái chế, tiền thu được sẽ tài trợ lại cho hệ thống xe buýt hoạt động, cũng như xây thêm các mảng xanh cho người dân. Một công đôi việc, và tất cả cùng vui.
Tuy đến thời điểm này thì tình hình tại Surabaya vẫn đang diễn ra khá tốt, giới kinh tế vẫn đang lo ngại rằng mọi thứ có thể diễn ra theo chiều hướng “Hiệu ứng rắn hổ mang” – khi dân tình bu vô thải nhiều rác hơn để được đi xe buýt miễn phí. Mặc dù vậy, có lẽ chi phí cho một vé xe buýt so với số rác thải phải “tiêu thụ” được chênh nhau quá nhiều, nên không ai rảnh mà đi chịu lỗ như vậy. Phàm lợi ích > chi phí thì người ta mới cất công ra làm.
Nhìn chiêu thức độc đáo của Surabaya cho đến hiện tại vẫn đang phát huy rất cao hiệu quả, có lẽ chúng ta nên dừng kêu gọi sự tự giác mà chuyển qua đổi trao lợi ích thì hơn. Bởi thấy đó, không có bữa ăn nào là miễn phí cả.