Được lòng hệ thống

Nay dạo newsfeed thấy có bàn luận về những phiên live bán hàng trăm tỉ, thấy có vài ý kiến phân tích liệu có thể đạt được thành công như thế hay không. Có người nói không thể, vì khả năng con người thế này thế kia. Chợt nghĩ, hiện nay có rất nhiều người vẫn chưa hiểu cách vận hành thực sự của thành công.

Đa số mọi người nghĩ rằng, để thành công cần năng lực (và may mắn, tất nhiên). Đó là đúng, nhưng không phải yếu tố quan trọng nhất. Năng lực giúp bạn dễ thành công hơn, tuy nhiên, điều quyết định thành công của bạn nằm ở chỗ, khi bạn thành công thì có bao nhiêu người khác được lợi từ thành công của bạn. Càng nhiều người có lợi từ đó, toàn bộ hệ thống sẽ càng muốn đẩy bạn lên.

Ví dụ, sản phẩm A xuất hiện ở 3 chuỗi bán lẻ X, Y, Z. Nếu sản phẩm A càng bán chạy thì ngoài A ra, X, Y, Z sẽ càng được lợi. Do đó, nếu nhen nhóm thấy A bắt đầu có lực cầu, X, Y, Z cũng sẽ dồn nguồn lực, quảng cáo và trưng bày A ở chỗ có sức mua mạnh nhất. Một sản phẩm B khác chỉ xuất hiện ở X, thì Y và Z sẽ không mặn mà mấy.

Điều tương tự cũng dễ thấy ở nhiều tình huống khác. Nếu chuyên gia D quen biết chuyên gia E, thì việc D được nhiều người ngưỡng mộ cũng sẽ kéo theo một bộ phận ngưỡng mộ cả E. Đó là lí do vì sao hai người này thường xuyên khen nhau giỏi. Sự thành công của người này lại được lợi cho người còn lại.

Thế thì chuyện nhãn hàng, streamer, và sàn đạt được doanh số trăm tỉ cũng thế. Nếu câu chuyện đó có lợi cho tất cả, thì toàn bộ sẽ đồng lòng muốn nó thành sự thật. Người có lợi ích đủ đông, thì chuyện hoàn toàn có khả năng thành công.

Bởi mới nói, thành công không hề dễ, bởi vì có quá nhiều yếu tố bị loại bỏ khỏi các câu chuyện thành công được kể trong trường lớp. Khi người ta chỉ quá đề cao kĩ năng, thì sự may mắn và độ “được lòng”–2 yếu tố cực kì quan trọng–lại thường bị bỏ qua. Cuối cùng, những người chỉ có kĩ năng cao nhưng thất bại chỉ biết tức tưởi ngã hết lần này đến lần khác…