Không ai tắm hai lần trên một dòng sông. Giây phút bạn đang sống, tức là nó đã chết.
Nghe có vẻ triết lý và hơi buồn. Nhưng nếu hiểu sâu hơn, ta sẽ thấy rằng chính sự vô thường này mới là điều làm cho cuộc sống trở nên đặc biệt. Trong mỗi khoảnh khắc, cuộc đời đang thay đổi liên tục. Giống như dòng sông chảy, mọi thứ trôi qua và không bao giờ quay trở lại. Và ta, dù cố giữ, cũng không thể sống lại một khoảnh khắc nào hai lần.
Trong tâm lý học, có một khái niệm gọi là “tính không ổn định” (impermanence), tức là sự thật rằng mọi thứ đều thay đổi và không bao giờ bất biến. Không chỉ cảnh vật hay con người, mà cả cảm xúc, tư duy của ta cũng không ngừng chuyển động. Giây phút ta cảm thấy vui mừng hoặc đau khổ, thì niềm vui hay nỗi đau đó cũng đang dần phai đi, bị thay thế bởi những cảm xúc và suy nghĩ khác. Cố bám víu lấy một khoảnh khắc trong quá khứ, dù đẹp đến đâu, cũng là cố nắm bắt một điều không thể tồn tại mãi.
Hiểu được rằng “không ai tắm hai lần trên một dòng sông” giúp ta trân trọng khoảnh khắc hiện tại hơn. Nếu cuộc sống trôi qua mà ta cứ đắm chìm trong quá khứ hoặc lo lắng về tương lai, ta sẽ đánh mất chính những phút giây quý giá mà ta đang có. Khi ta nhận ra rằng mọi thứ đang thay đổi, rằng giây phút ta đang sống sẽ sớm trôi xa mãi mãi, ta sẽ tự nhiên muốn sống trọn vẹn hơn, không để lại hối tiếc nào.
Và khi sống với tinh thần đó, ta cũng học được cách buông bỏ. Nhiều người hay bám víu vào những ký ức đẹp, hoặc những đau thương trong quá khứ, như thể điều đó sẽ kéo họ quay lại. Nhưng sự thật là, quá khứ đã trôi xa như dòng sông chảy mãi. Nếu ta cứ níu kéo, ta sẽ chỉ tự làm tổn thương mình, bởi vì ta đang chống lại một điều không thể đảo ngược: sự vô thường. Khi ta hiểu rằng mọi thứ đều trôi qua, ta sẽ nhẹ lòng hơn, dễ dàng buông bỏ những điều đã qua và chấp nhận hiện tại.
Có một câu nói trong tâm lý học chánh niệm rằng, “Cuộc sống chỉ thực sự diễn ra trong khoảnh khắc này.” Khi ta học cách sống với hiện tại, không bị kéo về quá khứ hay tương lai, ta sẽ cảm nhận sâu sắc từng giây phút. Giống như khi ta đứng bên dòng sông và nhìn nước chảy, ta biết rằng mỗi giọt nước đi qua sẽ không quay lại, và ta sẽ không bao giờ bước chân vào đúng dòng nước đó thêm lần nữa. Chính điều này làm cho khoảnh khắc ta đang sống trở nên quý giá và đáng trân trọng hơn.
Vậy nên, thay vì bám víu, lo âu, hay tiếc nuối, hãy đón nhận từng khoảnh khắc như nó đến. Cuộc sống là một chuỗi những giây phút không ngừng trôi chảy, và mỗi khoảnh khắc đều có vẻ đẹp riêng của nó. Chấp nhận sự vô thường không có nghĩa là ta buông xuôi, mà là sống hết mình với từng phút giây, vì ta biết rằng, khi nó qua đi, ta sẽ không thể nào sống lại nó một lần nữa.
Sống mà không cố giữ, không cố bám víu – đó mới là cách tận hưởng dòng sông của chính mình, từng khoảnh khắc, từng giọt chảy.